Heb je veel op je bordje en geeft dat onrust? Slaap je slecht of heb je lichamelijke klachten? Pieker je veel? Of ben je snel geïrriteerd? Zie je op tegen alles wat je allemaal moet doen? Weet je niet waar je moet beginnen? En is je neiging bijvoorbeeld alles los te laten of in de actiemodus te schieten? Dan ben je – misschien zonder dat je het beseft – gestrest. Je bouwt veel stress spanning op die je vroeg of laat opbreekt.
Hoe kun je de spanning en stress verminderen zonder alles uit je handen te laten vallen? In mijn coach praktijk heb ik vaak de volgende inzichten gebruikt om de vicieuze cirkel te doorbreken.
1. Inzien dat je ‘verslaafd’ bent aan de stress
Kijk terug op je leven. Zit je in een zich herhalend patroon? Waarbij de stress komt en gaat? De kans is groot dat je onbewust jezelf in de nesten werkt en niet weet wat te doen om dit patroon te doorbreken. Met als risico dat je uiteindelijk overspannen geraakt of een burnout oploopt. Ga inzien dat je in een loop zit en steeds weer vervalt in onbewuste patronen die je niet dienen, alsof het een verslaving is.
De ‘grap’ is dat je niet helemaal helder kunt denken en inzien wat je te doen hebt zolang je te hoog of laag in de spanning zit. Het spanningsniveau waarbij dat wel kan, noemen ze ook wel ‘the window of tolerance’. De kunst is hier bewust van te zijn en in te zien wat je preventief kunt doen om je patronen te doorbreken.
2. Doe het niet alleen
Wie kan zichzelf als een Baron von Münchhausen uit zijn eigen moeras trekken? Doorbreek daarom je onbewuste gewoontegedrag door mensen in je omgeving te betrekken die je kunnen spiegelen. Iemand die je helpt weer te ontspannen, je patronen ontmaskert en die je erbij steunt om minder makkelijk weg te komen met je vertrouwde gedrag. Iemand met een betrokken en liefdevol luisterend oor die je kan zien en horen. Zo’n spiegel helpt je wakker te blijven en je op het pad te houden.
Dat kan een vertrouwde netwerkcollega zijn, een goede vriend(in) maar ook een professionele coach. Dat laatste is natuurlijk het effectiefste omdat deze er bedreven in is om je meer bewust te maken van wat je onbewust doet en helpt patronen te doorbreken.
Is een coach inschakelen een brug te ver voor jou? Begin dan met een goede vriend(in) of netwerkcollega met wie het klikt, die je vertrouwt en je goed kan spiegelen. Spreek een vaste dag af in de week en neem de tijd de afgelopen week met elkaar te delen.
3. Benut de magie van het delen
Juist als je support het hardst nodig hebt, heb je waarschijnlijk de neiging om ervan weg te lopen. Omdat het te pijnlijk is om aan te kijken wil je ‘systeem’ ervan weg. Daarom kan het helpen een langduriger commitment met iemand aan te gaan die je vertrouwt en wekelijks op een vast moment af te spreken. Bij iemand waarvan je weet dat je er terecht kunt, je veilig voelt en niet bang bent te worden afgewezen.
Het enige wat de ander hoeft te doen is aandachtig te luisteren en er voor jou te zijn. Je zult merken dat de spanning afneemt nadat je je verhaal hebt gedaan. Je voelt je gehoord en gezien en dat helpt! De magie van het delen heeft zijn werk gedaan.
4. Creëer een context die je dient
Naast je persoonlijk leiderschap en iemand die je support heb je een context of omgeving nodig die je dient en ondersteunt. Eentje die je inspireert patronen te doorbreken, stimuleert je practice te doen en je scherp houdt door jouw spiegel te zijn.
En als dat ontbreekt in je huidige werk? Als je merkt dat je huidige werkomgeving je juist veel stress oplevert? Dat je er haast gedwongen wordt om je overlevingspatronen te leven? Vraag je dan serieus af of het je nog dient daar te blijven. Of zoek voldoende stimulerende omgevingen op die zorgen dat de balans doorslaat naar de goede kant. Dat is dus meer dan een paar uur per week…
Ik ken veel ZP’ers die naast opdrachten bij de klant veel thuis zitten in plaats van zich verbinden met een omgeving met mensen die je respectvol spiegelen in wat doet en je uitnodigen te delen wat er in je leven en in jou speelt. Je hebt dat echt nodig om patronen te doorbreken!
5. Doe je practice
Gedragsverandering vraagt ook om een structuur waarbij je oude gewoontes doorbreekt en je jezelf wakker houdt. Bijvoorbeeld:
- Wekelijks dingen te doen met je lijf, bijvoorbeeld door te gaan sporten of een stevige wandeling of fietstocht te maken. Dat ontspant of ontlaadt en brengt je lekker in je lijf. Je bent niet alleen maar aan het denken en piekeren, en alles wat fysiek vast zit (en daardoor spanning geeft) maak je weer los.
- Dagelijks te mediteren. Dit helpt je meer in het nu terecht te komen. Je wordt je bewuster van je drukke hoofd met die eindeloze gedachten. En mijn ervaring is dat je meer tot rust komt en je bewuster wordt van je lijf.
- Meerdere keren op de dag stil te staan bij wat en hoe je het doet. Al is het maar even op de wc of tijdens een koffiemomentje. Of een paar keer per dag een mindfulness momentje. Stel je telkens de vraag: ben ik ‘wakker’, ben ik alert op mijn omgeving en mijn eigen (onbewuste) reacties? En daarin is geen goed of fout, alleen maar wakkerheid!
Mijn ervaring is dat ik zonder deze practice zo weer terugval in mijn eigen, onaangenaam bekende patronen die me stress opleveren. Vooral als ik het (te) druk heb, is deze practice cruciaal. Terwijl mijn hoofd er juist dan niet aan wil. Daarom is regelmaat zo belangrijk. Dat het een gewoonte wordt waarop je kunt bouwen!
En hoe zorg jij dat de spanning niet te veel oploopt en en je jezelf op het pad van een bewuster leven houdt?
Hartelijke groet,
Lars Lutje Schipholt