Deze zaterdag in NRC een uitgebreid artikel ‘Je ware zelf? Dat bestaat niet’ over authenticiteit. Mijn aandacht ging hier gelijk naar uit omdat ik de laatste jaren op zowel persoonlijk vlak als in mijn werk veel bezig ben met dit thema. Authentiek zijn is voor mij de sleutel naar meer verbinding met anderen en een echter leven. Ware authenticiteit bestaat wel!
Bij lezing van het artikel van Ellen de Bruin ontstond bij mij verwarring. Hoe goed bedoeld ook, ze lijkt in haar eigen zoektocht naar authenticiteit regelmatig de plank mis te slaan. Dat vind ik jammer. Het thema authenticiteit verdient serieuze aandacht. We hebben authenticiteit hard nodig in deze tijd van polarisatie en manipulatie. Een duurzame samenleving kan niet zonder.
Wat is authenticiteit?
Ik vraag me oprecht af of De Bruin wel begrijpt wat authenticiteit in de kern is en hoe dat werkt? Ze geeft ondermeer aan dat authenticiteit geen objectief meetbaar construct is maar wel bestaat als gevoel. Volgens haar is de essentie van het gevoel van authenticiteit: als je je ‘jezelf’ voelt, doe je op dat moment wat je wilt.
Volgens mij gaat het erom dat gevoelens en gedrag in hun puurste vorm er mogen zijn, vrij van projecties en (culturele) conditioneringen. Je hebt geen goedkeuring of erkenning van de ander nodig. Authentiek gedrag werkt vaak ontwapenend of openend. Mijn interpretatie sluit ook aan op hoe op Wikipedia authenticiteit wordt gedefinieerd:
Authenticiteit is de mate waarin iemand trouw is aan zijn eigen persoonlijkheid, geest, of karakter, ondanks externe impulsen.
Volgens prominente schrijvers zoals Søren Kierkegaard, Martin Heidegger en Jean-Paul Sartre staat authenticiteit voor (zie Wikepedia):
Iets wat nagejaagd kan worden als een doel dat intrinsiek is in “het goede leven”.
Intrinsiek moeilijk te realiseren, deels door de sociale druk om onauthentiek te leven, deels door het eigen karakter van een persoon.
Een staat van openbaring, waarin iemand zichzelf en anderen, soms zelfs dingen, op een radicaal nieuwe wijze beschouwt.
Denkfout 1: alleen positieve gevoelens
De Bruin suggereert in haar artikel dat je niet authentiek kunt zijn omdat onbewuste drijfveren je handelen bepalen. Ze heeft het ook over je jezelf voelen (dat is prettig en gaat gepaard met positieve gevoelens) of je niet jezelf voelen (dat is niet prettig en wekt negatieve gevoelens).
Ze maakt de denkfout dat jezelf zijn alleen samengaat met prettige gevoelens en emoties. Begrijpelijk, velen leven in die illusie. Ook ik heb afgescheidenheid en zelfbedrog lang in stand gehouden door ‘negatieve’ emoties zoals schuld en schaamte uit de weg te gaan. Het echte leven bestaat echter niet alleen uit fijne gevoelens.
De onprettige gevoelens die je kunt ervaren, zijn net zo authentiek als de positieve. Pas als je die niet meer uit de weg gaat, krijg je zicht op jouw complete realiteit. ‘Authentiek zijn’ is dus niet af te meten aan de mate waarin je je prettig voelt. Sterker nog: wie alleen positieve gevoelens najaagt, leeft per definitie niet authentiek.
Denkfout 2: aanpassen
De Bruin concludeert dat authentiek zijn gepaard gaat met aanpassing aan anderen en vertonen van sociaal wenselijk gedrag. Dat is per definitie níet authentiek: niet ‘trouw aan je eigen persoonlijkheid, geest of karakter.’
Toch is dat precies de denkfout die mij ook heel lang in de greep heeft gehouden. Ik verlang net zoals iedereen naar verbinding. Dat gevoel van verbinding hield ik voor authenticiteit, en dus dacht ik dat ik mij daarvoor moest aanpassen en meebewegen met de ander. Ik had de sterke overtuiging dat alles beter was dan mezelf helemaal te laten zien, bang om te worden afgewezen. Ik cijferde mijzelf weg. Hoezo authentiek?
Mijn ontdekking van de laatste jaren is dat ik juist meer in verbinding ben met anderen zonder al die façades en ontdaan van mijn maskers. Authentiek zijn ís dus niet het ervaren van verbinding, maar authenticiteit leidt wel tot het ervaren van verbinding. Echte, ‘authentieke’ verbinding.
Hoe word je meer authentiek?
Kan ik je aanraden meer authentiek te zijn? Ja, ik ben gelukkiger dan ooit door het aan te gaan met mezelf. Doe je ook mee? En hoe kom je daar? Lees dan deze vervolg blog waarin ik je meeneem in wat mij geholpen heeft meer authentiek te worden!
Lars Lutje Schipholt
De Katalysator coaching & IESberg intervisie & supervisie
Ps. op deze LinkedIn pagina staan de nodige reacties op deze blog.